When Nietzsche Wept کتاب وقتی نیچه گریست

کتاب وقتی نیچه گریست When Nietzsche Wept اثر اروین د. یالوم Irvin D. Yalom

رمان «وقتی نیچه گریست» (When Nietzsche Wept) یکی از مشهورترین آثار «اروین د. یالوم»، روان‌درمان‌گرِ اگزیستانسیالیست (هستی‌گرا)، استاد روان‌پزشکی در دانشگاه استنفورد و نویسنده‌ی آمریکایی است. او کتاب‌های متعددی را در حوزه‌ی روانشناختی به رشته‌ی تحریر درآورده است. یالوم در کتاب آموزشیِ «وقتی نیچه گریست» با زبانی ساده و قابل فهم، وسواس فکریِ شخصیت‌های اصلی داستان یعنی «فریدریش نیچه» فیلسوف آلمانی و «یوزف بُرویِر» از پزشکان برجسته‌ی اتریشی را روایت می‌کند. یالوم در این رمان جذاب و خواندنی، داستانی خیالی از ملاقات‌های متعدد نیچه و دکتر برویر را به تصویر می‌کشد که سرشار از گفت‌وگوهای بی‌نظیر فلسفی، معمایی و هیجان‌انگیز بر پایه‌ی آموزه‌های روان‌شناسی (روان‌شناختی) است. به عبارتی نیز می‌توان گفت که گفتمان بین نیچه و دکتر برویر، گفت‌وگوی فرد با خویشتن است.

خلاصه کتاب When Nietzsche Wept

«اروین د. یالوم» در رمان انگلیسی When Nietzsche Wept با بررسی‌های موشکافانه پیرامون وسواس فکری، سبکی جدید و متفاوت از روان‌کاوی را با عنوان «گفت‌وگو درمانی» با بیانی شیوا و عامه‌پسند به خوبی تشریح کرده است.

کتاب «وقتی نیچه گریست» با نامه‌ای از سوی دختر زیباروی روسی به نام «لو سالومه» خطاب به دکتر برویر آغاز می‌شود. دختر جوان در این نامه از دکتر برویر درخواست می‌کند تا فردی به نام نیچه را ملاقات کند و در صددِ درمان او بر آید. او ادعا می‌کند که «آینده‌ی‌ فلسفه‌ی‌ آلمان در خطر است» و در صورت غفلت از فیلسوفِ مهجور (در آن زمان)، نیچه، فلسفه‌ی آلمان از تحولاتِ شگرفی باز خواهد ماند. لو سالومه نام دختری است که سال‌های متمادی با فردریش نیچه ارتباط داشته و تاثیر بسیار زیادی بر جوانب زندگی او گذاشته است.

سالومه به نوعی خودش را مسبب بیماری نیچه می‌داند و به همین دلیل تلاش‌های زیادی در جهت ملاقات دکتر برویر با نیچه می‌کند. جسم و روح نیچه بیمار است، اما سالومه عقیده دارد که نیچه بیش از هر چیزی به ناامیدیِ مفرطی دچار شده تا حدی که او را به سمت خودکشی در آینده‌ای نزدیک سوق می‌دهد. نیچه نیز نباید متوجه دیدار لو سالومه با دکتر برویر شود، زیرا در این صورت زیر بارِ جلسات درمانی با دکتر نمی‌رود.

در این بین دکتر برویر خود نیز با مشکلات و چالش‌های ذهنی‌اش دست و پنجه نرم می‌کند و از قبولِ درمان نیچه سر باز می‌زند (خودداری می‌کند). ولی در نهایت پس از اصرارهای بیش از حد سالومه و توانایی فوق‌العاده‌ی‌ او در مجاب کردن، دکتر برویر می‌پذیرد تا با نیچه ملاقات و او را درمان کند.

در پشت جلد رمان انگلیسی When Nietzsche Wept آمده است: «وقتی نیچه گریست، آمیزه‌ای است از واقعیت و خیال، جلوه‌ای از عشق، تقدیر و اراده در وینِ خردگرای سده‌ی نوزدهم و در آستانه‌ی تولد دانش روانکاوی. فردریش نیچه بزرگ‌ترین فیلسوف اروپا، یوزف برویر از پایه‌گذاران روان‌کاوی و دانشجوی پزشکی جوانی به نام زیگموند فروید، همه اجزایی هستند که در ساختار رمان در هم تنیده می‌شوند تا حماسه‌ی فراموش نشدنی رابطه‌ی خیالی میان بیماری خارق‌العاده و درمانگری استثنایی را بیافرینند.»

درباره کتاب When Nietzsche Wept

اروین د. یالوم رمان When Nietzsche Wept را که یکی از بهترین رمان‌های روان‌شناسی به شمار می‌آید، در سال 1992 منتشر کرد. این در حالی است که وقایع رمان «وقتی نیچه گریست» در سال 1882 در شهر وینِ اتریش رخ می‌دهند.

یالوم در این کتاب قصد دارد تا به مخاطب نشان دهد که چگونه شرایط مختلف می‌تواند بستری برای پدید آمدنِ روش‌های گوناگون روان‌درمانگری باشد. در حقیقت دکتر برویر و نیچه هرگز دیداری با یکدیگر نداشتند، اما یالوم نقطه‌ی اتصالی بین روان‌کاوی در سال 1882 و آثار نیچه مشاهده می‌کند. درواقع یالوم از طریق گفتمان بین دو شخصیت اصلی کتاب «وقتی نیچه گریست»، ارزش‌ها و آرمان‌های نیچه را بار دیگر از منظر روان‌شناسی روایت (می‌کند) و مباحث روان‌کاوی خود را به کمک فلسفه تشریح می‌کند. از این‌رو، جمله‌هایی که در این کتاب در باب فلسفه، ناامیدی، تنهایی، ترس از پیری و مرگ و رنج‌های انسان از زبان نیچه مطرح شده، همگی برگرفته از آثار خود نیچه است.

اروین د. یالوم می‌گوید: «تاریخ روانشناسی با فروید آغاز نمی‌شود، بلکه با فیلسوفان باستان شروع می‌گردد. افرادی هم‌چون اپیکور، دِموکریت و افلاطون.» شایان ذکر است که «زیگموند فروید» نیز یکی از شخصیت‌های اصلی این داستان و دانشجوی دکتر برویر است.

درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کتاب «وقتی نیچه گریست» نقدهای متعددی نوشته شده است. به نقل از «بوستون گلوب»: «این کتاب، تحقیقی موشکافانه و رمانی هوشمندانه و سرشار از تخیل است». «واشنگتن پست» می‌نویسد: «کتابی نیرومند و معتبر. شگفتی در لحظه‌ای جادویی و تکان‌دهنده نهفته است.»

«تئودور روزاک»، نویسنده‌ی کتاب «کورسو» درباره‌ی اروین د. یالوم و رمان «وقتی نیچه گریست» می‌گوید: «وقتی نیچه گریست پس از جلاد عشق گامی رو به جلو برای یالوم محسوب می‌گردد. او افکار ژرف انسانی را در لفافه‌ی داستانی بی‌نظیر بیان می‌کند. بیش از این چه می‌توان خواست؟»

در سال 2007، «پینچاس پری» با اقتباس از رمان When Nietzsche Wept فیلمی آمریکایی با همین عنوان ساخت. از دیدگاه علاقمندان به نیچه، عمق شخصیت‌ها و حتی خود کتاب به خوبی و درستی در این فیلم ساخته و پرداخته نشده است، اما با این وجود برای مخاطبان دوستدار نیچه در همین حد هم می‌تواند جذاب و دیدنی باشد.

اروین د. یالوم، درباره نویسنده کتاب When Nietzsche Wept

اروین دیوید یالوم (Yalom Irvin David) متولد سال ۱۹۳۱ میلادی در واشینگتن دی سی، ایالات متحده‌ی آمریکا، روانپزشک هستی‌گرا (اگزیستانسیالیست) و نویسنده‌ی آمریکایی است. یالوم فارغ‌التحصیل رشته‌ی پزشکی در سال ۱۹۵۶ در بوستون  است و پس از آن در سال ۱۹۶۰ در نیویورک در رشته‌ی روانپزشکی فارغ‌التحصیل شد. او پایه‌گذار الگوی روانشناسی هستی گرا (اگزیستانسیال) در دانشگاه استنفورد است.

یالوم اولین روان‌شناسی است که توانسته با به کارگیری علم و دانش گسترده در زمینه‌ی روان‌کاوی و بررسی و مطالعه‌ی فلسفه‌ی بزرگانی همچون ارسطو و سقراط، دربچه‌ی جدیدی بر علم روان‌شناختی و روان‌کاوی بگشاید. همچنین او موفق به دریافت جایزه‌ی انجمن روان‌پزشکی آمریکا در سال 2002 شد.

یالوم آثار دانشگاهی متعددی و چند رمان موفق نیز به رشته‌ی تحریر در آورده است. اما او بیشتر به‌ عنوان نویسنده‌ی رمان‌های روان‌شناختی، آن هم به زبان ساده و قابل فهم برای همگان و در قالب داستان‌ها و ماجراهای خواندنی و جذاب در حوزه‌ی علم روان‌شناسی، شهرت جهانی دارد. رمان «وقتی نیچه گریست» را می‌توان به عنوان مشهورترین آثار او به شمار آورد.

اروین یالوم در خاطراتش گفته بود: «من فکر کردم بهترین کاری که باید انجام دهم این بود که یک رمان بزرگ بنویسم، اما قبل از آن تصمیم گرفتم تا در زمینه روانشناسی تحصیل کنم.» بنابراین، علم روان‌شناسی پاسخی برای پرسش‌های او شد.

از دیگر آثار برجسته‌‌ی اروین یالوم می‌توان به کتاب‌های «مسئله‌ی اسپینوزا»، «دروغ‌گویی روی مبل»، «مامان و معنای زندگی»، «درمان شوپنهاور»، «خیره به خورشید نگریستن»، «من چگونه اروین یالوم شدم» و «یالوم خوانان» اشاره کرد.